OPIS I CEL NAUKOWY KONFERENCJI

Zapraszamy Państwa do udziału w kolejnej XV Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej „Człowiek i świat – wymiary odpowiedzialności” organizowanej przez Katedrę Filozofii Moralności i Etyki Globalnej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Pole tematyczne tegorocznej XV konferencji wyznacza pojęcie umiaru. Narastający kryzys ekologiczny związany z wyczerpywaniem się zasobów planety, wzrastające koszty środowiskowe, ekonomiczne oraz społeczne, takie jak zmiany klimatyczne, zagrożenia dla bioróżnorodności czy pogłębiające się dysproporcje społeczne, jak również przyzwyczajenie konsumentów do wygody oraz szerokiego wachlarza możliwości wyboru skłaniają by zwrócić się w stronę kultury umiaru (Latouche 2009, Jackson 2015, Schwartz 2015). Stanowią one również nowy kontekst, w jakim osadzona jest dzisiaj dyskusja o ograniczeniu. Istotną kwestią jest dostosowanie języka do opisu dokonujących się zmian oraz doprecyzowanie jak miałby brzmieć skrojony na miarę współczesnych wymagań postulat ograniczenia, kogo i w jakim zakresie miałby obowiązywać oraz czyje dobro chronić. W tym celu potrzebna jest gruntowna analiza dyskursu i używanych w nim pojęć pod kątem projektowania i wdrażania kultury umiaru.

Ograniczenie pojawiało się w wielu systemach etycznych Zachodu i Wschodu. Można wspomnieć z jednej strony stoicką autarkię i apatię, średniowieczną ascezę bądź prostotę Gandhiego, zaś z drugiej strony starogrecką maksymę Nic w nadmiarze, jej rzymski odpowiednik w postaci wezwania Ne quid nimis, arystotelejski złoty środek, dalekowschodnią koncepcję umiarkowania obecną w taoizmie czy japońską regułę taro wo shiru. Horyzont rozpościerający się przy użyciu tradycyjnej terminologii etycznej wiedzie od wersji rygorystycznej (wyrzeczenie, rezygnacja) do łagodniejszej formy (umiar). Chcemy Państwa zaprosić do szerokiego, wielodyscyplinarnego przeanalizowania, jak rozumiana jest kultura umiaru, zwłaszcza w odniesieniu do problematyki związanej z: rozwojem indywidualnym (samoograniczenie, dobrowolna prostota, zrównoważona konsumpcja), społeczno-kulturowym (kultura ograniczania, odejście od wzrostu,) i polityczno-ekonomicznym (makroekonomia ekologiczna, zrównoważony rozwój, finansjalizacja), mając na uwadze leżące u ich podstaw założenia etyczne (etyka ograniczania, etyka cnót, etyka środowiskowa, etyka odpowiedzialności).

PROPONOWANE OBSZARY TEMATYCZNE

1. Nierówności ekologiczne - ogromne emisje bogatych, polityka klimatyczna uderzająca w najbiedniejszych; postarzanie produktów i wykorzystywanie greenwashingu przez korporacje, problemy z oceną działań w ramach ekologicznego i odpowiedzialnego inwestowania (ESG), dług ekologiczny (uwzględnianie w myśleniu wcześniejszych zanieczyszczeń) itp., czyli o polityce ekologicznej uwzględniającej nierówności dochodowe, kapitału kulturowego, zróżnicowanie doświadczeń; zarówno na poziomie danego społeczeństwa, jak i przez pryzmat różnic rozwojowych pomiędzy krajami.

2. Czeladnictwo ekologiczne - czeladnictwo aksjologiczne a umiejętności ekologiczne (Mark Coeckelbergh), czyli problematyka budowania odpowiedzi na zagrożenia środowiskowe polegająca na myśleniu o modelach życia, zdolności do działania, umiejętnościach umożliwiających prośrodowiskowe życie oraz budowanie szerokiego poparcia dla działań ekologicznych.

3. Patriotyzm, lokalizm, rolnictwo i ekologia - jak budować konsensus wokół zmian prośrodowiskowych i proekologicznych; od globalnej odpowiedzialności (Jonas, Picht) do ekologicznej lokalności (Scruton); czyli globalne korporacje i lokalni producenci rolni - w poszukiwania modus vivendi.

4. Ekskluzywizm ekologiczny - moda na ekologię, fanaberia finansowa, czyli jak ekonomia instrumentalizuje ekologię, żeby zwiększyć przepływ pieniądza (np. szybsza wymiana produktów na bardziej "eko", powodująca zwiększenie konsumpcji, zużycie surowców etc.); trudności w naprawianiu rzeczy wynikające ze sposobu ich produkcji itp.